महाराष्ट्र राज्यातील महायुती सरकारने सुरू केलेल्या ‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण’ या अत्यंत लोकप्रिय योजनेअंतर्गत लाभ घेणाऱ्या लाखो महिलांसाठी एक महत्त्वाची आणि आनंदाची बातमी आहे. योजनेच्या(Installment) बहुप्रतिक्षित दहाव्या हप्त्याच्या वितरणाची तारीख आता निश्चित झाली असून, हा हप्ता अक्षय तृतीयेच्या शुभ मुहूर्तावर महिलांच्या बँक खात्यात जमा केला जाणार आहे. मात्र, त्याच वेळी राज्य सरकारकडून योजनेच्या लाभार्थ्यांची पडताळणी प्रक्रियाही सुरू असून, अपात्र अर्ज वगळले जात असल्याने अंतिम लाभार्थी संख्येत काही बदल होण्याची शक्यता आहे.
‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण’ ही योजना(Installment) महिलांमध्ये अल्पावधीतच खूप लोकप्रिय झाली आहे. या योजनेअंतर्गत राज्यातील २१ ते ६५ या वयोगटातील सर्व पात्र महिलांना दरमहा १,५०० रुपयांची आर्थिक मदत थेट त्यांच्या बँक खात्यामध्ये जमा केली जाते. योजनेची सुरुवात झाल्यापासून आतापर्यंत एकूण ९ हप्ते यशस्वीरित्या महिलांच्या खात्यात वर्ग करण्यात आले आहेत.
आता एप्रिल महिन्याचा, म्हणजेच योजनेचा दहावा हप्ता, येत्या ३० एप्रिल २०२५ रोजी अक्षय तृतीयेच्या शुभ दिनी लाभार्थी महिलांच्या खात्यात जमा केला जाईल, अशी माहिती मिळत आहे. यापूर्वी, जागतिक महिला दिनाचे औचित्य साधून ८ मार्च २०२५ रोजी फेब्रुवारी आणि मार्च या दोन महिन्यांचा मिळून एकत्रित हप्ता (३००० रुपये) महिलांच्या खात्यात जमा करण्यात आला होता.
या योजनेची व्याप्ती मोठी असून, जुलै २०२४ ते मार्च २०२५ या नऊ महिन्यांच्या कालावधीचा विचार केल्यास, प्रत्येक पात्र लाभार्थी महिलेला आतापर्यंत एकूण १३,५०० रुपयांचा लाभ मिळाला आहे. उपलब्ध आकडेवारीनुसार, सध्या राज्यातील सुमारे २ कोटी ५३ लाख महिला या योजनेच्या लाभार्थी आहेत आणि त्यांच्यासाठी सरकारकडून आतापर्यंत एकूण ३३,२३२ कोटी रुपयांचा निधी वितरित करण्यात आला आहे. तसेच, २०२५-२६ या चालू आर्थिक वर्षासाठी राज्य सरकारने या महत्त्वाकांक्षी योजनेकरिता अर्थसंकल्पात ३६,००० कोटी रुपयांची भरीव आर्थिक तरतूद केली आहे, ज्यामुळे योजनेचे महत्त्व अधोरेखित होते.
एकीकडे योजनेचा लाभ मोठ्या संख्येने महिलांना मिळत असला तरी, दुसरीकडे या योजनेला यशस्वीपणे आणि पारदर्शकपणे पुढे चालू ठेवणे हे सरकारसमोरील एक मोठे आव्हान आहे. योजनेचा लाभ केवळ पात्र महिलांपर्यंतच पोहोचावा, यासाठी सध्या राज्यभरात महिला व बालविकास विभागामार्फत योजनेसाठी प्राप्त झालेल्या अर्जांची कसून छाननी आणि लाभार्थ्यांची पडताळणी प्रक्रिया युद्धपातळीवर सुरू आहे. या तपासणीमध्ये जे अर्ज योजनेच्या निर्धारित निकषांमध्ये बसत नाहीत, ते बाद केले जात आहेत.
या पडताळणी प्रक्रियेमुळे लाभार्थींच्या संख्येत सातत्याने बदल होत आहेत. काही महिलांचे वय ६५ वर्षे पूर्ण झाल्यामुळे त्यांचा लाभ नियमानुसार आपोआप बंद होत आहे(Installment), तर काही महिलांनी स्वतःहून या योजनेचा लाभ नको असल्याचे अर्ज सरकारकडे सादर केले आहेत. या व्यतिरिक्त, छाननीमध्ये निकषांची पूर्तता न करणारे अर्जही रद्द केले जात आहेत.
मिळालेल्या माहितीनुसार, या पडताळणी प्रक्रियेमुळे आतापर्यंत सुमारे ११ लाख महिलांचे अर्ज अपात्र ठरवण्यात आले आहेत. त्यामुळे, ३० एप्रिल रोजी जमा होणाऱ्या दहाव्या हप्त्याच्या वेळी एकूण लाभार्थींच्या संख्येत काही प्रमाणात घट होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. अंतिम किती महिलांच्या खात्यात रक्कम जमा होणार, हे सुरू असलेल्या छाननी प्रक्रियेच्या निष्कर्षांवर अवलंबून असेल. तथापि, सरकारने राज्यातील सर्व पात्र महिलांना योजनेचा लाभ देण्यासाठी कटिबद्ध असल्याचे पुन्हा एकदा स्पष्ट केले आहे.
हेही वाचा :
धनंजय मुंडेंना धक्का; मुंबई सत्र न्यायालयाचा मोठा निर्णय
अभिनेत्री माधुरी पवार करणार डबल धमाका
पत्रकारितेला जनसुरक्षा कायद्याचा फटका बसणार नाही. मुख्यमंत्र्यांचा शब्दपत्रकार संघटनांबरोबर देवेंद्र फडणवीस यांची बैठक.