भारताने 2023 मध्ये तांदूळ निर्यातीवर लादलेले बहुतांश निर्बंध उठवले आहेत. चांगला पाऊस झाल्याने पिकांच्या उत्पादनात वाढ अपेक्षित आहे. याशिवाय सरकारी गोदामांमध्ये तांदळाचा भरपूर साठा आहे. निर्यात बंदीपूर्वी, जागतिक तांदूळ निर्यातीत भारताचा वाटा ४० टक्क्यांपेक्षा जास्त होता. ज्याद्वारे भारत 140 हून अधिक देशांमध्ये(countries) तांदूळ निर्यात केला जातो. दरम्यान, एकूण ५.५४ कोटी टन तांदुळ निर्यातीपैकी हे प्रमाण २.२२ कोटी टन इतके होते.
भारत सरकारने इतर देशांना(countries) त्यांच्या अन्न सुरक्षेच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी आणि त्यांच्या सरकारच्या विनंतीनुसार निर्यात करण्यास परवानगी दिली आहे. सरकारने शनिवारी (ता.२८) बिगर बासमती पांढऱ्या तांदळाच्या निर्यातीवरील बंदी उठवली आहे. तसेच, त्यावर किमान 490 डॉलर प्रति टन किंमत निश्चित करण्यात आली होती. निर्यात शुल्कातूनही सूट देण्यात आली आहे. देशांतर्गत पुरवठा वाढवण्यासाठी 20 जुलै 2023 पासून गैर-बासमती पांढऱ्या तांदळाच्या निर्यातीवर बंदी घालण्यात आली आहे.
भारताची निर्यात जगातील पुढील चार मोठ्या निर्यातदारांच्या एकत्रित निर्यातीपेक्षा जास्त होती. यामध्ये थायलंड, व्हिएतनाम, पाकिस्तान आणि अमेरिका यांचा समावेश आहे. भारताकडून नॉन-बासमती तांदूळ खरेदी करणारे मुख्य देश बेनिन, बांगलादेश, अंगोला, कॅमेरून, जिबूती, गिनी, आयव्हरी कोस्ट, केनिया आणि नेपाळ, इराण, इराक आणि सौदी अरेबिया यांचा समावेश होतो. भारतातील बासमती तांदळावर लादलेल्या निर्बंधांमुळे 2023 मध्ये भारताची तांदूळ निर्यात 20 टक्के कमी होऊन 17.8 दशलक्ष टन झाली. 2024 च्या पहिल्या सात महिन्यांतही गेल्या वर्षीच्या तुलनेत निर्यात एक चतुर्थांश कमी होती.
निर्यातीला चालना देण्यासाठी आणि शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी सरकारने बासमती तांदळाची किमान निर्यात किंमत रद्द केली होती. चालू आर्थिक वर्षात एप्रिल ते जुलै या कालावधीत देशाने 189 दशलक्ष डॉलर किमतीचा गैर-बासमती पांढरा तांदूळ निर्यात केला आहे.
गेल्या आर्थिक वर्षात (2023-24) तो 852.5 दशलक्ष डॉलर इतका नोंदवला गेला होता. तांदुळ निर्यातवर बंदी असूनही, भारत सरकार मालदीव, मॉरिशस, संयुक्त अरब अमिराती (यूएई) आणि आफ्रिकन देशांसारख्या मित्र राष्ट्रांना निर्यात करण्यास परवानगी देत होते. या जातीचा तांदूळ भारतात मोठ्या प्रमाणात वापरला जातो. जागतिक बाजारपेठेतही याला विशेष मागणी आहे.
हेही वाचा:
कोल्हापूरच्या शिवसेनेला पाचवीला पुजलेली दुफळी!
मारुतीची सर्वात स्वस्त कार ‘या’ दिवशी होणार लाँच
शिक्षकाच्या अंगात भूत शिरले की काय? अचानक वर्गात करू लागले विचित्र कृत्य