दत्त जयंती(celebration) हा हिंदू धर्मातील एक महत्त्वाचा आणि पवित्र उत्सव आहे. ह्या दिवशी, श्री दत्तात्रेय महाराजांचा जन्म पुण्यतिथी म्हणून साजरा केला जातो. दत्तात्रेय महाराज हे त्रिदेवतेचे एकत्रित रूप होते – ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश यांचे एकात्म रूप. त्यांच्या जीवनाच्या शिकवणीने लाखो भक्तांना आत्मिक मार्गदर्शन दिले आहे. विशेषतः महाराष्ट्र, कर्नाटका आणि आंध्र प्रदेश या राज्यांमध्ये दत्त जयंती मोठ्या उत्साहात साजरी केली जाते.
श्री दत्तात्रेय महाराजांचा जन्म (celebration)ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश यांच्या रूपाने झाला. त्यांचे जीवन एक आदर्श आहे, जे ध्यान, साधना, आणि अध्यात्मिक उन्नतीचे प्रतीक मानले जाते. दत्तात्रेय महाराज हे संत, योगी आणि गुरुंच्या स्वरूपात ओळखले जातात. त्यांच्या शिक्षणाने लोकांना जीवनाच्या खरे अर्थाचे ज्ञान दिले.
दत्त जयंती ह्या दिवशी भक्तगण श्री दत्तात्रेय महाराजांच्या पूजा, उपासना आणि साधनेला महत्त्व देतात. या दिवशी दत्तगुरुंच्या चरणांमध्ये प्रार्थना केली जाते आणि त्यांच्या आशीर्वादाची मागणी केली जाते. श्री दत्तात्रेय महाराजांच्या पवित्र उपदेशांमध्ये ध्यान, तपस्या, साधना आणि आत्म-प्रकाशाचा मार्ग दाखवला जातो.
दत्त जयंतीच्या दिवशी, खासकरून दत्त मंदिरांमध्ये महापूजा, भजन, कीर्तन आणि प्रवचन यांचा आयोजन केले जाते भक्तगण विशेष शुद्धतेने दत्तगुरुंची पूजा करतात. ह्या दिवशी मंदिरांमध्ये मोठी गर्दी असते आणि व्रतधारी लोक संकल्प घेतात, तसेच व्रत सोडताना त्यांची आत्मिक उन्नती होईल अशी आशा व्यक्त करतात.
महाराष्ट्रात दत्त जयंतीला विशेष महत्त्व दिले जाते. खासकरून कुपवाडी, नांदेड, पंढरपूर, आळंदी आणि इतर ठिकाणी मोठ्या प्रमाणावर उत्सव साजरे होतात. अनेक ठिकाणी भक्तगण रात्री जागरण करून हळदी कुंभाराच्या मंगल आरतीसह दत्तगुरुंच्या पवित्र स्मरणार्थ कार्यक्रम घेतात. विशेषतः आळंदी आणि नांदेड येथे दत्तगुरुंच्या वास्तव्याने संबंधित असलेल्या स्थळांचे महत्त्व वाढले आहे.
दत्त जयंती साठी काही खास गाणी व अभंग
1) ब्रह्मा, विष्णु आणि महेश्वर सामोरी बसले
मला हे दत्तगुरु दिसले।
माय उभी ही गाय होऊनि, पुढे वासरू पाहे वलणी
कृतज्ञतेचे श्वान विचारि, पायावर झुकेले।
चरण शुभंकर फिरता तुमाचे, मंदीर बनाले उभ्या घराचे
घुंमता मधुनी हृदयपाकळू स्वानन्द फिराले।
तुम्हीच केली सारी किमया, कृतार्थ झाली माझी काया
तुमच्या हातीत माझ्या भावती आउनबार वसले।
2) त्रिगुणात्मक त्रमूर्ती दत्त हा जाणा
त्रिगुणी अवतार त्रलोक्य राणा
नेति शब्द न ये अनुमाना
सुरवर मुनिजन योगी समधी न ये ध्यान ॥१॥
सबाह्य अभ्यंतरी तू एक दत्त
अभाग्यासी कैसी न कळे ही मात
पराही परतली तेथे कैचा हा हेत
जन्म मरणाचा पुरलासे ॥२
दत्तिया उठा ठाकला
भावे साष्टांगेसी प्रणिपात केलाप्रसन्न होउनी आशीवाद दिधला
जन्ममरणाचा फेरा चुकविला ॥३॥
दत्त दत्त असे लागले
हरपले मनाने उन्मन
मी तू पणाची बोळवण
एका जनार्दनी श्रीदत्त ध्यान ॥४॥
हेही वाचा
आज दत्त जयंती, श्री दत्त गुरूंची ‘या’ राशींवर असणार अपार कृपा!
१६ लाख बहिणी ७५०० हजारांपासून वंचित; कारण फक्त…
BCCI समोर पाकिस्तान नतमस्तक, ICC कडून चॅम्पियन्स ट्रॉफीच्या हायब्रीड मॉडेलला मंजूरी