डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या रूपाने अमेरिकेला नवा राष्ट्राध्यक्ष मिळाला आहे. मात्र तांत्रिकदृष्ट्या निवडून आलेले राष्ट्रपती 20 जानेवारीपर्यंत पदभार स्वीकारू शकणार नाहीत. हा 11 आठवड्यांचा म्हणजेच 77 दिवसांचा संक्रमण कालावधी आहे. ज्यामध्ये नव्या सरकारमध्ये कोण काय भूमिका घेणार हे ठरले आहे. हा संक्रमण काळ का आवश्यक आहे ते स्पष्ट करूया.अमेरिकेच्या अध्यक्षपदाची निवडणूक(election) नोव्हेंबरच्या पहिल्या मंगळवारी होणार होती.
अमेरिकन राज्यानुसार, नवीन राष्ट्रप्रमुख 20 जानेवारी रोजी शपथ घेतात. किंवा ज्या दिवशी विद्यमान राष्ट्रपती सत्ता ग्रहण करतात, त्या दिवशी नवीन राष्ट्रपती सत्ता ग्रहण करतात. याला उद्घाटन दिवस म्हणतात. पहिली शपथ 20 जानेवारी 1937 रोजी घेण्यात आली, तेव्हापासून ही परंपरा सुरू झाली.
प्रेसिडेंशियल ट्रांझिशन (युनायटेड स्टेट्स प्रेसिडेन्शिअल ट्रांझिशन) ही अमेरिकन राष्ट्राध्यक्षांच्या अधिकाराच्या हस्तांतरणाची प्रक्रिया आहे, ज्या अंतर्गत पूर्वीचे राष्ट्रपती सर्व महत्वाची माहिती आणि नवनिर्वाचित राष्ट्रपतींना म्हणजे निवडून आलेल्या अध्यक्षांना सुपूर्द करतात. जेणेकरुन निवडून आलेले अध्यक्ष आणि त्यांची नवीन टीम व्हाईट हाऊसमध्ये पोहोचल्यावर कोणत्याही अडचणीशिवाय त्यांचे काम सुरू करू शकतील. या संपूर्ण प्रक्रियेची जबाबदारी सामान्य सेवा प्रशासन (GSA) ची आहे.
यावेळी, निवडून आलेल्या राष्ट्रपतींच्या व्यस्त वेळापत्रकाच्या व्यवस्थापनासोबतच त्यांची ब्रीफिंग आणि कर्मचाऱ्यांची नियुक्तीही होते. सत्तेचे हस्तांतरण अधिकृतपणे सुरू झाल्यावर, प्रचारादरम्यान तयार करण्यात आलेला अध्यक्ष-निवडलेला(election) संक्रमण संघ कार्य करू लागतो. यातील सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे दररोज सुरक्षा ब्रीफिंग ज्यामध्ये निवडून आलेल्या राष्ट्रपतींना राष्ट्रीय सुरक्षेशी संबंधित माहिती दिली जाते.
सर्टिफिकेट ऑफ ॲश्युरन्स
निकाल लागल्यानंतर, आता सर्व राज्यांचे मतदार एकत्र येऊन इलेक्टोरल कॉलेज तयार करतील जे सभागृह नेते (अध्यक्ष) निवडतील. 11 नोव्हेंबर रोजी, राज्यांमध्ये मतदारांचे प्रमाणीकरण (पडताळणी) म्हणजेच ‘सर्टिफिकेट ऑफ ॲश्युरन्स’ची प्रक्रिया सुरू होईल. कोणत्याही राज्यात मतमोजणीत हेराफेरीची तक्रार आल्यास, फेरमतमोजणी झाल्यास प्रक्रियेला थोडा वेळ लागू शकतो. ही प्रक्रिया पूर्ण करण्याची अंतिम तारीख 11 डिसेंबर आहे.
राजकीय पदे
एफबीआय आणि इतर एजन्सी नवीन राष्ट्राध्यक्षांची सुरक्षा व्यवस्था हाताळतात, जरी निकाल जाहीर होताच सुरक्षेचा घेरा वाढतो, परंतु तरीही संपूर्ण सुरक्षा व्यवस्था करण्यासाठी थोडा वेळ लागतो. भारताप्रमाणे अमेरिकेतही राजकीय नियुक्त्या होतात. या संपूर्ण प्रक्रियेदरम्यान निवडून आलेल्या अध्यक्षांना सुमारे चार हजार राजकीय पदे भरावी लागतात. नवीन सरकार या पदांवर स्वत:चे लोक तैनात करते, अशा परिस्थितीत जुन्या सरकारमध्ये नियुक्त केलेले लोक बहुतेक प्रकरणांमध्ये स्वतःहून राजीनामा देतात. संसदेच्या सर्व समित्यांची अनेक कामे या संक्रमण काळात ठरवली जातात.
राष्ट्राध्यक्ष शपथविधी
जगभरातील अमेरिकन दूतावास आणि राजनैतिक मिशनमध्ये नवीन पोस्टिंग देखील नवनिर्वाचित राष्ट्राध्यक्षांच्या सूचनेनुसार होते. राष्ट्राध्यक्षांचे अधिकृत निवासस्थान असलेल्या व्हाईट हाऊससाठी नेमणुकाही याच काळात होतात. गुप्तचर यंत्रणांच्या प्रमुखांशी संबंधित गोष्टीही याच काळात ठरतात. अमेरिकेत राष्ट्राध्यक्षांना प्रथम शपथ दिली जाते. त्यानंतर त्यांच्या उपराष्ट्राध्यक्ष यांची शपथ घेण्याची पाळी येते(election). सर्वोच्च न्यायालयाचे मुख्य न्यायाधीश राष्ट्रपतींना शपथ देतात. शपथविधीनंतर नवीन राष्ट्रपती राष्ट्राला संबोधित करतात. यानंतर राष्ट्रपतींच्या दालनात स्वाक्षरी समारंभ होईल.
व्हाईट हाऊसचा दौरा
नवनिर्वाचित राष्ट्राध्यक्ष आणि त्यांच्या पत्नीला व्हाईट हाऊसचा दौराही दिला जातो, जेणेकरून ते व्हाईट हाऊसच्या सजावटीबाबत सूचना देऊ शकतील. हस्तांतरण प्रक्रियेदरम्यान झालेल्या खर्चाची भरपाई सरकारी आणि खाजगी दोन्ही निधीतून केली जाते. फेडरल फंडिंगमधून 7 दशलक्ष डॉलर्स जारी केले जातात.
हेही वाचा :
बस चालवता, चालवता ड्रायव्हर अचानक हार्ट अटॅकने
कोल्हापूर “उत्तर” मध्ये आता प्रतिष्ठेचा “प्रश्न”
घटस्फोटाच्या अफवांमध्ये अभिषेक ऐश्वर्या नव्या सिनेमात येणार एकत्र?