महागाईच्या(inflation) आघाडीवर देशातील सामान्य नागरिकांना मोठा दिलासा मिळाला आहे. अन्नपदार्थांच्या किमतीत झालेल्या घसरणीमुळे, घाऊक किंमत आधारित महागाई फेब्रुवारीमध्ये २.३८% वरून मार्चमध्ये २.०५% पर्यंत कमी झाली. मंगळवारी जाहीर झालेल्या सरकारी आकडेवारीत ही माहिती देण्यात आली. तथापि, घाऊक किंमत निर्देशांक आधारित महागाई वार्षिक आधारावर वाढली आहे. मार्च २०२४ मध्ये ते ०.२६ टक्के होते.
उद्योग मंत्रालयाने जारी केलेल्या निवेदनानुसार, अन्न उत्पादने, इतर उत्पादन, वीज आणि कापड उत्पादन इत्यादींच्या किमती वाढल्यामुळे मार्च २०२५ मध्ये महागाई वार्षिक आधारावर वाढली. घाऊक किंमत निर्देशांकाच्या आकडेवारीनुसार, अन्न महागाई फेब्रुवारीमध्ये ३.३८% वरून मार्चमध्ये १.५७% पर्यंत कमी झाली. याचे मुख्य कारण म्हणजे भाज्यांच्या किमतीत झालेली मोठी घसरण.
तथापि, उत्पादित उत्पादनांमधील महागाई फेब्रुवारीमध्ये २.८६% होती, तर मार्चमध्ये ती ३.०७% वर पोहोचली. इंधन आणि वीज यांच्या किमतीतही वाढ झाली आणि मार्चमध्ये ती ०.२०% वर राहिली.
घाऊक महागाईत(inflation) दीर्घकाळ वाढ झाल्याने बहुतेक उत्पादक क्षेत्रांवर प्रतिकूल परिणाम होतो. जर घाऊक किमती दीर्घकाळ जास्त राहिल्या तर उत्पादक त्याचा भार ग्राहकांवर टाकतात. सरकार फक्त करांच्या माध्यमातूनच WPI नियंत्रित करू शकते.
कच्च्या तेलाच्या किमतीत मोठी वाढ झाली होती, त्याप्रमाणे सरकारने इंधनावरील उत्पादन शुल्क कमी केले होते. तथापि, सरकार केवळ एका मर्यादेतच कर कपात कमी करू शकते. धातू, रसायन, प्लास्टिक आणि रबर यासारख्या कारखान्याशी संबंधित वस्तूंना WPI मध्ये जास्त महत्त्व असते.
महागाई कशी मोजली जाते?
भारतात महागाईचे दोन प्रकार आहेत. एक म्हणजे किरकोळ महागाई आणि दुसरे म्हणजे घाऊक महागाई. किरकोळ महागाई दर सामान्य ग्राहकांनी दिलेल्या किमतींवर आधारित असतो. त्याला ग्राहक किंमत निर्देशांक (CPI) असेही म्हणतात. त्याच वेळी, घाऊक किंमत निर्देशांक (WPI) म्हणजे घाऊक बाजारात एक व्यापारी दुसऱ्या व्यापाऱ्याकडून आकारतो त्या किंमती.
महागाई मोजण्यासाठी वेगवेगळ्या बाबींचा समावेश केला आहे. उदाहरणार्थ, घाऊक महागाईमध्ये उत्पादित उत्पादनांचा वाटा ६३.७५%, अन्नासारख्या प्राथमिक वस्तूंचा वाटा २२.६२% आणि इंधन आणि वीज १३.१५% आहे. त्याच वेळी, किरकोळ महागाईत अन्न आणि उत्पादनांचा वाटा ४५.८६%, घरांचा वाटा १०.०७% आणि इंधनासह इतर वस्तूंचाही वाटा आहे.
हेही वाचा :
लग्नाच्या सुरुवातीला कधीच करु नका ‘या’ 5 गोष्टी….
संजना गणेशनच्या प्रश्नावर क्लीन बोल्ड झाला KL राहुल; दिले असे उत्तर… इंटरव्यूचा Video Viral
मायक्रोवेव्हमध्ये अन्न गरम करताय? ‘या’ पदार्थांसाठी आहे ‘No Entry’