अंतराळ स्थानकात अडकलेल्या भारतीय वंशाच्या अंतराळवीर सुनीता विल्यम्सचे(Sunita Williams) परतणे पुन्हा एकदा पुढे ढकलण्यात आले आहे. आता मार्च 2025 नंतर त्याचे पुनरागमन होऊ शकते. हा विलंब शरीरावर देखील परिणाम करेल. जाणून घ्या अंतराळात असताना शरीरावर काय परिणाम होतो आणि पृथ्वीवर परत आल्यानंतर त्याचा प्रभाव किती काळ टिकतो.
इंटरनॅशनल स्पेस स्टेशन मध्ये अडकलेल्या भारतीय वंशाच्या अंतराळवीर सुनीता विल्यम्सचे(Sunita Williams) परत येणे पुन्हा एकदा पुढे ढकलण्यात आले आहे. आता मार्च 2025 नंतर त्याचे पुनरागमन होऊ शकते. जून 2024 पासून ती ISS वर अडकली आहे. तो फेब्रुवारी 2025 मध्ये परत येईल अशी अपेक्षा होती, परंतु बोईंग स्टारलाइनरमधील तांत्रिक त्रुटींमुळे त्याचे परतणे पुढे ढकलण्यात आले आहे. हा विलंब शरीरावर देखील परिणाम करेल.
अंतराळवीरांनी अंतराळात वेळ घालवल्याने त्यांच्या शरीरावर संपूर्ण प्रवासादरम्यान काय परिणाम होतो यावर ओटावा विद्यापीठाने अभ्यास केला आहे. 14 अंतराळवीरांवरील अभ्यासात ब्रिटनच्या टिम पेकचाही समावेश होता, ज्यांनी स्वतः आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकात 6 महिने घालवले होते. अंतराळात राहून त्यांनी विविध विषयांवर संशोधन केले. जाणून घ्या अंतराळात असताना शरीरावर काय परिणाम होतो आणि पृथ्वीवर परत आल्यानंतर त्याचा प्रभाव किती काळ टिकतो.
त्याचा शरीरावर काय परिणाम होतो हे जाणून घेण्यासाठी अंतराळवीरांचे रक्त आणि श्वासाचे नमुने घेण्यात आले. याचे कारण असे की शरीरातील बदल रक्ताद्वारे सहज समजू शकतात आणि त्यांच्या जगण्याशी संबंधित मनोरंजक माहिती श्वासाद्वारे समोर येते.
संशोधनातून समोर आले आहे की, अंतराळात पोहोचल्यानंतर मानवी रक्तपेशी अधिक नष्ट होऊ लागतात. हे संपूर्ण मिशन दरम्यान घडते. जेव्हा एखादी व्यक्ती अंतराळात पोहोचते तेव्हा त्याचे शरीर हलके वाटते कारण ते गुरुत्वाकर्षणाच्या बाहेर असते. याच कारणामुळे जेव्हा ते पृथ्वीवर परत येतात तेव्हा त्यांच्या शरीरात थकवा जाणवतो. स्नायू कमकुवत होतात.
हे समजू शकते की पृथ्वीवर प्रत्येक सेकंदाला 2 लाख मानवी लाल रक्तपेशी नष्ट होतात आणि अंतराळात दर सेकंदाला 30 लाख पेशी नष्ट होतात. जमिनीवर, शरीर याची भरपाई करते कारण शरीराचा विकास पृथ्वीनुसार झाला आहे, परंतु जर अवकाशात कोणत्याही प्रकारची चूक झाली आणि ती योग्य प्रमाणात होऊ शकली नाही तर धोका उद्भवू शकतो. अंतराळातून परतल्यानंतर एक वर्षानंतरही आरबीसी झपाट्याने कमी होत असल्याचेही या अभ्यासात आढळून आले आहे.
अंतराळवीरांमध्ये अशक्तपणा देखील त्यांना व्यायाम करण्यापासून रोखतो, असे संशोधक डॉ. नेचर मेडिकल जर्नलमध्ये प्रसिद्ध झालेल्या संशोधन अहवालात असे म्हटले आहे की अंतराळवीरांना त्यांच्या अन्नाची काळजी घेणे बंधनकारक आहे. त्यांनी लोह आणि अधिक कॅलरीज घेतल्या पाहिजेत.
पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणापासून दूर गेल्यावर मानवी हाडांचे वजन कमी होते, असे अमेरिकन अंतराळ संस्था नासाने म्हटले आहे. जर आपण अवकाशात राहिलो तर त्याची खनिज घनता दर महिन्याला एक ते दीड टक्क्यांनी कमी होते. मनोरंजक गोष्ट अशी आहे की पृथ्वीवर परतल्यानंतर सर्व काही त्याच्या पूर्वीच्या स्थितीत परत येईलच असे नाही. त्यामुळे फ्रॅक्चर होण्याचा धोका असतो. जर परतल्यानंतर त्यांचा आहार आणि व्यायामाचा दिनक्रम चांगला नसेल तर स्नायूंच्या वस्तुमानात घट होऊ शकते.
जर तुम्ही अंतराळात राहत असाल तर तुमच्या शरीराची उंची 3 ते 4 दिवसात 3 टक्क्यांनी वाढते असा दावाही नासाने केला आहे. असे घडते कारण मायक्रोग्रॅविटीमुळे मणक्यातील उपास्थि डिस्क्स जेव्हा गुरुत्वाकर्षणाने संकुचित होत नाहीत तेव्हा त्यांचा विस्तार होतो. अंतराळवीर जेव्हा दीर्घकाळ अंतराळात राहतात तेव्हा ते रेडिएशनच्या संपर्कात येतात, ज्यामुळे डीएनए खराब होऊ शकतो.
हेही वाचा :
भान हरपून रेल्वे ट्रॅकवर सेल्फी काढणं तरुणीला पडलं महागात… Video Viral
CNG चा स्फोट अन् ‘इतके’ जण जीवंत जळाले…
मलायका अरोरा आणि अरबाज पुन्हा दिसले एकत्र