कांदा हा आपल्या स्वयंपाकघरातील अतिशय महत्त्वाचा आणि रोजच्या जेवणात वापरला जाणारा घटक. भाज्यांपासून ते आमटी, उसळी, कोशिंबीर आणि विविध ग्रेव्हीपर्यंत प्रत्येक पदार्थाला चव आणि सुगंध देण्यात कांद्याचा मोठा वाटा असतो. व्हिटॅमिन C, फायबर, अँटीऑक्सिडंट्स आणि सल्फर संयुगांमुळे कांदा आरोग्यासाठीही उपयुक्त ठरतो. रोगप्रतिकारशक्ती वाढवणे, पचनशक्ती सुधारणे आणि हृदयाचे आरोग्य सांभाळणे अशा अनेक फायद्यांसाठी कांद्याची नोंद केली जाते.परंतु काहीवेळा घरात किंवा बाजारातून आणलेल्या कांद्यावर काळपट रेषा अथवा डाग दिसू शकतात. हे डाग साधे नसून अॅस्परगिलस नायजर नावाच्या बुरशीमुळे निर्माण झालेले असतात. या बुरशीच्या काही प्रकारांमधून तयार होणारे ऑक्रॅटॉक्सिन ए हे मायकोटॉक्सिन शरीरासाठी हानिकारक ठरू शकते. विशेषतः किडनी आणि यकृतावर त्याचा प्रतिकूल परिणाम होऊ शकतो. धुण्याने हे डाग कमी दिसले तरीही अशा कांद्याचे सेवन टाळणेच योग्य. बाहेरचा थर काढून आतला भाग स्वच्छ आणि डागविरहित वाटत असल्यास काही वेळा तो वापरता येतो; मात्र काळे डाग मोठ्या प्रमाणात असतील तर तो कांदा थेट फेकून देण्याचा सल्ला तज्ञ देतात.
कांदा पोषकद्रव्यांनी भरलेला असला तरी त्याचे अवाजवी सेवन केल्यास काही त्रास उद्भवू शकतात. जास्त कच्चा कांदा खाल्ल्याने गॅस, आम्लपित्त किंवा छातीत जळजळ वाढू शकते. अल्सर किंवा अॅसिडिटी असलेल्या व्यक्तींनी कच्चा कांदा टाळणे सुरक्षित मानले जाते. काही लोकांना कांद्यामुळे डोकेदुखी वा तोंडाला दुर्गंधी येण्याचा त्रासही होऊ शकतो. कांदा रक्त पातळ करण्याचे काम करत असल्याने शस्त्रक्रिया होणाऱ्या रुग्णांनी किंवा रक्तस्रावाचा त्रास असलेल्या व्यक्तींनी त्याचे सेवन मर्यादित ठेवावे. गर्भवती महिला आणि लहान मुलांनीही समतोल पाळावा.
कांदे बराच काळ टिकून राहावेत आणि त्यांच्यावर बुरशी वाढू नये यासाठी योग्य साठवण महत्त्वाची आहे. कांदे नेहमी थंड, गडद आणि हवेशीर ठिकाणी ठेवावेत. बटाट्यांपासून वेगळे ठेवले तर ते अधिक चांगले टिकतात. साठवण चुकीची झाली किंवा आर्द्रता वाढली तर बुरशी वाढण्याचा धोका वाढतो आणि त्यामुळे काळे डाग दिसू लागतात. अशावेळी अशा कांद्याचा वापर करणे टाळणे श्रेयस्कर.कांदा हा स्वस्त, पौष्टिक आणि सहज उपलब्ध असला तरी त्याचा खरा फायदा मिळवायचा असेल तर स्वच्छ, डागविरहित आणि नीट साठवलेले कांदेच वापरावेत. योग्य प्रमाणात आणि योग्य पद्धतीने वापरल्यास कांदा आरोग्यासाठी नक्कीच लाभदायक ठरतो.
हेही वाचा :
शेतकरी बांधवांनो, ‘ही’ अट पूर्ण करा, अन्यथा कर्जमाफी मिळणार नाही!
सूर्यकुमार यादवकडून कर्णधारपद काढा, स्टार क्रिकेटरचं धक्कादायक विधान
१ जानेवारी २०२६ पासून आठवा वेतन आयोग लागू होणार? सरकारने दिली महत्त्वाची अपडेट